Son yıllarda sadece tedavi seçenekleri çarpıcı biçimde gelişmekle kalmadı, aynı zamanda küçük hücreli olmayan akciğer kanseri (KHOAK) alanındaki tanısal tetkikler de önemli değişiklikler geçirdi.

Günümüzde 1. veya 2. basamak tirozin kinaz inhibitörleriyle (TKI) tedavinin ardından, en yaygın EGFR'ye dirençli mutasyon olan T790M'nin yaygın biçimde tespit edildiği iyi bilinmektedir ve bu durum tedavide 3. basamak TKI osimertinib'e geçme gereksinimini vurgulamaktadır. Tedavinin uyarlanabilmesi için, TKI tedavisi sırasında tedaviyle ilgili mutasyonların analiz edilmesi gerekse de genelde mutasyon durumunu sıralı olarak izlemek için kullanılabilecek doku yoktur. Bu nedenle, hastanın durumunun daha sofistike bir şekilde anlaşılması için sıvı biyopsisi kilit öneme sahiptir. Tümörden kan dolaşımına salınan dolaşımdaki tümör DNA'sı (ctDNA) KHOAK hastalarında hassas tıbbi değerlendirme için temel bilgiler verebilir ve tedavi stratejilerinin erken aşamada uyarlanmasına olanak sağlayabilir.

TKI tedavisi sırasında belli mutasyonlardaki dinamik değişiklikler KHOAK hastalarında tedaviye verilen yanıtın veya direncin erken bir göstergesi olabilir. Kısa süre önce, prospektif, çok merkezli LungBEAM çalışmasından edinilen verilerin sunumu yapıldı ve bu çalışmadaki KHOAK hastaları TKI tedavisi sırasında takip edilmiştir (1). Mutasyon analizi için kullanılan OncoBEAM EGFR tahlilinin yüksek duyarlıklı olmasından dolayı, araştırmacılar ortaya çıkan EGFR T790M mutasyonlarını görüntüleme yoluyla radyolojik ilerleme değerlendirmesinden 13,6 hafta önce tespit edebilmiştir. Ayrıca, TKI tedavisine başlandıktan 8 hafta sonra plazma EGFR mutasyonlarının klirensi, ilerlemesiz sağ kalımın daha olumlu bir göstergesi olabilir.

Diğer tümör olgularında da, OncoBEAM sıvı biyopsisi tedavi sırasında kanser hastalarının izlenmesi bakımından potansiyelini kanıtlamıştır. Kolorektal kanserde, birkaç çalışma anti-EGFR tedavisine direncin veya yanıtın erken tespit edilebilme olasılığını göstermiştir (2). Melanom hastalarından oluşan bir alt grupta, ctDNA, BRAF mutasyonlarına dayalı hastalık ilerlemesini radyolojik görüntülemeden ortalama 21 hafta daha önce işaret etmiştir (3). Ayrıca, pankreas kanseri hastalarından alınan seri kan örnekleri tümör ilerlemesine kadar değerlendirildiğinde, KRAS-mutant ctDNA'nın hastalıkta ilerlemeyi gösterme bakımından CEA veya CA 19-9 ölçümlerinden daha üstün olduğu görülmüştür (4).

Bu ümit verici veriler bir araya getirildiğinde, tedavi stratejilerinde esnek olmanın gerçekten önemli olduğu kanser tedavisinde hassas tıbbi değerlendirmeler için hassas tanılamanın gerekliliğini ve gücünü açıkça ortaya koymaktadır.

(1) Garrido, P et al. LungBEAM: A prospective multicenter trial to monitor EGFR mutations using BEAMing technology in Stage IV NSCLC patients. Ann. Oncol. 2018, Volume 29, Issue suppl_8, 1, mdy269.119

(2) Garcia-Foncillas J et al. Incorporating BEAMing technology as a liquid biopsy into clinical practice for the management of colorectal cancer patients: an expert taskforce review. Ann. Oncol. 2017 0(0):1 – 7.

(3) Rowe, SP et al. From validity to clinical utility: the influence of circulating tumor DNA on melanoma patient management in a real-world setting., Mol Oncol. 2018 Oct;12(10):1661-1672.

(4) Kruger, S. et al. Repeated [mut]KRAS ctDNA measurements represent a novel and promising tool for early response prediction and therapy monitoring in advanced pancreatic cancer. Ann. Oncol. 2018, mdy417