Ağustos 2022 Bilimsel Takvimi

Blastik plazmasitoid dendritik hücreli neoplazm (BPDCN), akut lösemi gibi davranan plazmasitoid dendritik hücrelerin prekürsörlerinden türetilen nadir bir hematolojik malignitedir. Başlangıçta, bir tür lenfositten türetilmiş kütanöz lenfoma olduğu düşünülmüştür. Ancak, 2008'den bu yana, Dünya Sağlık Örgütü, BPDCN'yi miyeloid neoplazmlar grubundaki ayrı bir hastalık olarak sınıflandırmaktadır [1].

2008 sınıflandırmasından önce kesin tanımlama kriterlerinin bulunmayışı ve sınıflandırma sisteminin sürekli değişiminden dolayı genel popülasyonda BPDCN insidansına yönelik formal çalışma mevcut değildir. Hastalık tüm yaş aralıklarında görülebilse de, genellikle yaşlı, ağırlıklı olarak erkek hastalarda görülmektedir. Şu an itibarıyla etiyoloji bilinmemektedir ve bugüne dek tespit edilmiş genetik yatkınlık veya nedensel çevresel faktör mevcut değildir [2]. BPDCN ve kronik miyelomonositik löseminin (CMML) aynı klonal kökeni paylaştığını düşündüren bulgular bildirilmiştir [3]. BPDCN hastalarının yaklaşık %10–20'sinin MDS, CML, CMML ve AML gibi geçmiş hematolojik malignite öyküsüne sahip olması da bunu doğrular niteliktedir [2,5].

Büyük ölçüde, BPDCN hastaları nodüller, plaklar veya morluk benzeri filtratlar gibi kütanöz lezyonlar biçiminde cilt tutulumu gösterir. Aslında, bu cilt lezyonları hastaların genelde tıbbi yardıma başvurmalarının sebebidir [2].

BPDCN tanısı tipik olarak histopatolojik ve immüno-histokimyasal muayeneler baz alınarak belirlenir. Genel olarak, BPDCN yalnızca tümör hücreleri, blastik morfoloji, bir CD4+ / CD56+ / CD123+ immünofenotipi ve soya özgü belirteçler bakımından negatiflik gösterdiğinde teşhis edilebilmektedir [4,5]. Kemik iliği tutulumu olduğunda, kan analizinde trombositopeni, nötropeni ve aneminin yanı sıra hiperlökositoz ve blastozis yaygın bulgulardır. Dolaşımdaki blastlar, kan simirinde morfolojik açıdan incelenebilir ve sıklıkla monomorfik, yeterince ayırt edilemeyecek biçimde ve ara boyutlu olarak görünür.

BPDCN'nin klinik seyri oldukça agresif olup medyan genel sağ kalım 12 ila 16 ay aralığındadır [2]. En iyi tedavinin henüz tanımlanmadığı düşünüldüğünde, hastalığın çok ciddi ve kötü prognozlu olduğu kabul edilebilir. Başlangıçta cilt lezyonlarının alınması ve ardından olağan radyoterapi görünüşe göre sistemik bir relaps meydana gelmeden önceki yalnızca 6–9 aylık süre için etkililik göstermektedir. Dolayısıyla, kemoterapi seçenekleri daha yaygın olarak uygulanmaktadır. Buna karşın, normalde diğer agresif lösemi tipleri için verilen olağan yoğun kemoterapilerin BPDCN'yi iyileştirmede ve uzun dönem remisyonlar sağlamada yeterli olmadığı görülmektedir. Hastalık ilerlemesinin daha az agresif olduğu bilinen daha genç hastalarda, özellikle ilk remisyonda yapıldığında allojenik hematopoetik kök hücre nakliyle (HSCT) sağ kalımı anlamlı düzeyde artırma şansı verilir. Belirli hastaların otolog HSCT'den fayda görebileceğini düşündüren bazı bulgular olsa da, bugüne kadar daha az ampirik veri elde edilmiştir [2,5].

BPDCN için hedefe yönelik tedavi seçenekleri henüz erken klinik araştırma fazlarında olup ümit verici etkililik göstermekle birlikte daha fazla kanıta gerek vardır. Tedavi uygulayan her kurumun hasta sonuçlarını iyileştirmek için yaş, cinsiyet ve komorbiditelere göre, ihtiyaca uygun bir tedavi yaklaşımı oluşturması ve uygulaması beklenir [2,3].

Hastanın ilk prezentasyonu, sol kolda hızla büyüyen bir nodül ve sırtta üç lezyon olmak üzere farklı izole cilt lezyonlarıyla olmuştur. Histopatolojik muayenede, en çok ‘blastik plazmasitoid dendritik hücre neoplazmıyla’ uyumlu bir morfolojik ve immünohistokimyasal profil gösterilmiştir. Bu hastaya yönelik tedavi rejimi, cilt lezyonlarında azalmaya yol açan radyoterapiyi içermiştir ve ardından altı hafta süreyle kemoterapi ve antifungal ilaç tedavisi uygulanmıştır. Tam kan sayımı, sonrasında oldukça normal sayısal sonuçlar göstermiş olsa da aynı zamanda WDF saçılım grafiğinde morfolojik anormallikler göstermiştir.

Takip döneminde yalnızca dört ay sonra, analiz sonuçları blastozis ile belirgin şekilde yükselmiş WBC sayımı göstermiştir. Ardından hastanın durumunun kötüleşmesi ve hastalığın agresifliği nedeniyle palyatif tedaviye başlanmıştır.

[1] Swerdlow SH et al. (2017): WHO Classification of Tumours of Haematopoietic and Lymphoid Tissues. 4th ed. International Agency for Research on Cancer; Lyon, France. 
[2] Pagano L et al. (2016): Blastic plasmacytoid dendritic cell neoplasm: diagnostic criteria and therapeutical approaches. Br J Haematol. 174(2): 188–202.
[3] Brunetti L et al. (2017): Blastic plasmacytoid dendritic cell neoplasm and chronic myelomonocytic leukemia: a shared clonal origin. Leukemia. 31: 1238–1240. 
[4] Wang W et al. (2015): Blastic plasmacytoid dendritic cell neoplasm: A case report. 
 Oncol Lett. 9: 1388–1392. 
[5] Laribi K et al. (2020): Blastic plasmacytoid dendritic cell neoplasms: results of an international survey on 398 adult patients. Blood Adv. 4(19): 4838-4848.