Nisan 2022 Bilimsel Takvimi

İrritabl bağırsak sendromu (IBS), en yaygın bağırsak–beyin etkileşim bozukluklarından biri olup küresel ölçekte yaklaşık 10 kişiden 1'ini (Avrupa'da ~75 milyon insan) etkilediği tahmin edilmektedir [1]. IBS, kişinin kronik, reküren bağırsak sorunları ve karın ağrısı yaşadığı bir rahatsızlıktır. Bağırsak sorunları arasında konstipasyon, diyare, ağrı veya bunların bir birleşimi yer alabilmektedir. IBS hastası intestinal rahatsızlığı günlük olarak yaşasa da, IBS semptomlarının sıklığı ve şiddeti öngörülemez ve değişiklik gösterebilir. IBS semptomları yönetilmezse, kişinin yaşamı üzerinde yıkıcı etkiler oluşturabilir. IBS, kişiyi fiziksel ve duygusal açıdan etkileyebilir. IBS'nin sebebi bilinmese de, IBS semptomlarının beyin, sinir sistemi ve bağırsaklar arasındaki etkileşimin bozulmasından kaynaklandığı düşünülmektedir. IBS iyileştirilememektedir, ancak tıbbi yardım alındığında ve rahatsızlık yönetildiğinde, IBS'nin kişinin yaşamı üzerindeki olumsuz etkisi ortadan kaldırılabilmekte veya en aza indirilebilmektedir.

Enflammatuar bağırsak hastalığının kısaltması olan IBD, dünya genelinde 5 milyon insanı etkileyen (Avrupa'da 2,5–3 milyon [3]) iki ciddi, kronik sindirim hastalığı olan Crohn hastalığı (CD) ve ülseratif koliti (UC) içerir [2]. Yayınlanan son insidans verileri, IBD rakamlarının arttığını göstermiştir (dünya genelinde 6,8 milyon insan [4]). Erkeklerin ve kadınların etkilenme olasılığı eşittir ve IBD her ne kadar her yaşta görülebilse de, ergenler ve 15 ile 35 yaş arasındaki genç yetişkinlerde daha sık meydana gelmektedir. IBD, kronik bir enflammatuar bağırsak hastalığı olup pek çok kronik hastalıkta görülebildiği gibi, enflammatuar aktivite dönemleri (alevlenmeler) ve asemptomatik fazlar (remisyon) ile seyreder. Avrupa'da IBD şikâyeti olan hastaların büyük bölümü hastalığın relaps yaptığı bir seyir sergilerken, hastaların %20–25'i kronik, sürekli semptomlar yaşar. Avrupa'daki CD hastalarının %30–40'ı tanı sırasında komplike bir hastalık fenotipi sergilemekte ve takip aşaması sırasında yakın oranda hasta sonraki 10–15 yıl içerisinde komplikasyonlar geliştirebilmektedir [3]. Hastalığın bir çaresi, bilinen bir sebebi yoktur ve halk arasında IBD hastalarının hayatlarının her günü cesaretle mücadele ettikleri ağrı ve kronik şikâyetler konusunda çok az şey bilinmektedir. Çoğu olguda, hastalık ilaçlar ile kontrol altında tutulabilmektedir. IBD'nin çaresi olmasa da, semptomları ve hastanın yaşamı üzerindeki etkileri uygun tıbbi yönetim ile en aza indirilebilmektedir.

Kalprotektin, daha çok nötrofilik granülositlerin sitoplazmasında bulunan bir proteindir. Gastrointestinal (GI) enflamasyon olgularında, nötrofiller intestinal duvar içinden geçerek yer değiştirir ve degranülasyon nedeniyle kalprotektin salınır. Gaita içinde birikir ve vücuttan atılır. Kalprotektin konsantrasyonu, bağırsak lümenindeki nötrofil sayısıyla doğru orantılı olduğundan, gastrointestinal enflamasyon için ideal bir biyobelirteçtir. Fekal kalprotektinin (fCAL) belirlenmesi, lokalize enflamasyonu değerlendirmek için invaziv olmayan bir seçenektir. Gastrointestinal enflamasyonun tespiti için yüksek düzeyde hassas olduğundan, enflammatuar bağırsak hastalığı (IBD) ve irritabl bağırsak sendromunun (IBS) ayrımsal tanısına yardımcı olur. fCAL biyobelirteci; C-reaktif protein (CRP) ve eritrosit sedimentasyon oranı (ESR) gibi genel enflamasyon belirteçlerinden daha hassas ve daha spesifik olduğundan, bunlardan daha üstün performans gösterir. IBD tedavisinin amacı, mukozal iyileşmeyi elde etme hedefiyle birlikte remisyonu sağlamak ve sürdürmektir. fCAL seviyeleri IBD'nin şiddeti ile korelasyon göstermektedir, IBD relapslarının tahmininde ve IBD hastalarında tedavinin izlenmesi ve optimize edilmesi için kullanılabilir. < 50 μg/g düzeyindeki kalprotektin değerleri gastrointestinal yollarda enflamasyon göstergesi değildir. Kalprotektin seviyeleri düşük olan hastalarda, enflamasyonun sebebini belirlemek için büyük olasılıkla invaziv prosedürler gerekli değildir. 50 ile 200 μg/g arasındaki kalprotektin değerleri, remisyon dönemindeki IBD ve hafif divertikülit kaynaklı enflamasyon gibi hafif organ hastalığını gösteriyor olabilir. > 200 μg/g düzeyindeki kalprotektin değerleri gastrointestinal yollarda enflamasyonlu aktif organ hastalığının göstergesi olduğundan, uzman hekimlerce uygun ek araştırma ve tedavi prosedürlerinin uygulanması önerilir. Bunun yanı sıra, fCAL kolonoskopi kaynaklarının yönetiminde etkin olabilir. Kalprotektin testi invaziv olmayan ve kesin bir yaklaşımı temsil eder ve klinik relapslar için prognostik bir araç olabilir.

CALiaGold, insan gaitasındaki kalprotektinin otomatize kantitatif tespitine yönelik eksiksiz bir çözümdür. Partikül destekli türbidimetrik immünolojik test (PETIA), antikor kaplı lateks partikülleri ile solüsyon içindeki antijen arasındaki aglütinasyon reaksiyonunu esas alır. Kendi özel fekal analizörünüz (SENTiFIT 270 ya da SENTiFOB analizörü) üzerinde, FOB Gold testiyle birlikte yürütülebilir.

CALiaGold'un yeni versiyonu artırılmış hassasiyete (SENTiFIT 270 üzerinde LoB 3,2 µg/g, LoD 6,1 µg/g, LoQ 18,6 µg/g), uzatılmış tüp stabilitesine (oda sıcaklığında birkaç ay süreyle tüp depolama; örnekler tüp tamponunda 37°C'ye kadar 3 gün süreyle veya 2–8°C'de 14 gün süreyle stabil kalır) ve yüksek konsantrasyonlu örnekler ile daha üstün performansa (6.000 µg/g'ye kadar prozonsuz) sahiptir.

Hastalar, özel CALiaGold tüpüyle evde kolayca dışkı örneği alabilir ve aile hekimine/laboratuvara getirebilir veya gönderebilirler. Bu olanak, laboratuvar personeli için prosedürün hijyenini artırır ve onların iş yükünü azaltır, çünkü tüpler işlenmek için doğrudan ilgili analizör üzerine yerleştirilebilir. Ek olarak, evde örnek alımı, tüp tampon solüsyonu içinde korunduğundan, taşıma sırasında kalprotektinin bozunmasını engelleyebilir.

Bugüne kadar, birkaç CALiaGold ile ilgili karşılaştırma çalışması yayınlanmıştır [5-10].