Mesane kanseri, mesanenin ürotelyumundaki epitel hücrelerde ortaya çıkan malign bir hastalıktır. Mesane kanseri iki ana grup kullanılarak ayırt edilir: kas invaziv olmayan ve kas invaziv mesane kanseri (Şekil 1).

Kas invaziv olmayan mesane kanseri 0 ve 1. evreleri içerir ve ürotelyal katman içerisinden bir yayılım olarak (karsinom in situ) veya ürotelyumdan dışarı büyüyerek mesanenin lümenine ilerleyen, polip benzeri bir yapı olarak kendini gösterir. 1. evreden itibaren, tümör aynı zamanda Lamina propria içine de yayılır.

Kas invaziv mesane kanseri 2 ila 4. evreleri içerir ve mesanenin farklı katmanlarına da yayılır. 2. evrede, Muscularis propria adlı kas katmanı etkilenir, 3. evrede perivezikal yağ katmanı etkilenir ve 4. evrede tümör, kan damarlarının içerisine yayılarak diğer dokulara metastaz yapar.

Şekil 1: Mesane kanserinin farklı evreleri.

Sigara kullanımı mesane kanserinin ana nedeni olup erkek ve kadın bireylerde olguların sırasıyla %65 ve %35'inden sorumludur. Mesane kanserinin diğer etmenleri arasında kimyasal maddelere, özellikle aromatik aminlere maruziyet, tıbbi ve ailesel mesane kanseri öyküsü, önceki kanser tedavisi ve özellikle Schistosoma haematobium ile reküren mesane enfeksiyonu yer almaktadır.

Mesane kanseri erkeklerden en yaygın dördüncü kanser tipi olup ağırlıklı olarak medyan 69 yaşındaki beyaz etnik kökenli erkekleri etkilemektedir. Kadınlarda, prevalans çok daha düşük olup medyan 71 yaşındaki kadınları etkilemektedir. Bununla birlikte, değişen yaşam tarzları medyan yaşta düşüşe ve kadın bireylerde olgu sayılarının artmasına yol açmaktadır.

Semptomlar büyük ölçüde spesifik değildir ve dizüri, pollaküri, bel ağrısı ve hematüri dahil idrar yolları enfeksiyonları ve ürolityaz gibi idrar yollarındaki diğer rahatsızlıkların semptomlarıyla benzerlik gösterir (Şekil 2). Dolayısıyla, semptomların yanlış yorumlanma riski vardır. Bununla birlikte, idrarda kanın makroskopik görünürlüğüne yol açan gros hematüri en yaygın semptom olup mesane kanserinin tanısına yol açan tanısal etmendir.

Şekil 2: Mesane kanserinin semptomlarını resimleyen bilgi görseli.

Mesane kanserinin genel sağ kalım oranı büyük ölçüde tanı sırasındaki tümör evresine bağlıdır: Beş yıllık sağ kalım oranı T₀ evresinde %98 ve T₁ evresinde %88 olup T₄ evresinde %15'e düşmektedir (Şekil 3).

Şekil 3: İlk tanı tarihindeki mesane kanseri evresine bağlı 5 yıllık sağ kalım oranı.

Mesane kanseri tanısına yönelik başlıca tanı aracı sistoskopi olup bu yöntem invaziv, nahoş ve zaman alıcı bir tekniktir ve mesane kanserinin prevalansının düşük olması nedeniyle risk altındaki popülasyonun taranması için uygun bir araç değildir. Ek olarak, idrar sitolojisi ve BTA ve NMP22 gibi biyobelirteçler dikkate değer olabilseler de, performans farklılığı gösterirler.

Mesane kanseri, tedaviden sonraki ilk yıl içinde %60 ve beş yıl içinde %80 gibi yüksek bir tümör rekürens oranı olan bir hastalıktır. Bu nedenle, bilinen mesane kanseri hastalarının sistoskopi yoluyla sıklıkla ve aktif şekilde, tedaviden sonraki ilk yıl içinde üç ayda bir ve müteakip yıllarda yılda bir ila iki kez takibi zorunludur.

Malignite şüphesi taşıyan hücreler olan atipik hücreler, mesane kanserinin tespitini desteklemek üzere idrar sitolojisinin hedeflerinden birini oluşturur. Atyp.C araştırma parametresiyle UF-Serisi, rutin idrar tahlili kapsamında idrar örneklerinde atipik hücreleri tespit etme potansiyeline sahiptir.

Hasta olgusu

İki yıl önce, 77 yaşında bir erkek hasta, birinci evre, kas invaziv olmayan mesane kanseri (NMIBC) için kemoterapi ve transüretral rezeksiyon (TURBT) sürecinden geçmiştir. Şu anda tedavi sonrası takip, yüksek tümör rekürens riski nedeniyle altı ayda bir takip muayenelerini içermektedir.

Yakın zamanda, hasta bitkinlik ve pollaküriden yakınmıştır. İlk rutin idrar tahlili muayenesinde, glomerüler kökenli olmayan makrohematürinin bir göstergesi olan izomorfik RBC olarak karakterize edilmiş 2.956 RBC/µl varlığı ortaya konulmuştur (Şekil 4). Ayrıca, ‘Atyp.C’ araştırma parametresiyle vurgulandığı üzere (Şekil 5), µl başına 3,9 atipik hücre tespit edilmiş olup bu durum malign hücre varlığı şüphesi doğurmuştur.

Bu bulgulardan hareketle, olağan dışı sistoskopi istenmiş, bunun sonucunda da reküren, papiller ürotelyal karsinom tespit edilmiştir. Bu durum, Atyp.C araştırma parametresinin mesane kanseri takibini destekleme potansiyelini ortaya koymaktadır.

Şekil 4: İzomorfik RBC varlığını vurgulayan UF-5000 saçılım grafiği.

Şekil 5: Şüpheli atipik hücre varlığını gösteren UF-5000 saçılım grafiği. Bunların sayısal değerleri, ilgili Atyp.C araştırma parametresinde ifade edilmektedir.

Takvim görüntüsünde gösterilmektedir: mesane kanseri relapsı

Görüntüde, üretranın tabanı ortada olacak şekilde mesanenin lümeni gösterilmektedir. Mesanenin ürotelyumunda, reküren mesane kanserinin erken evrelerini temsil eden birkaç papiller yapı görülmektedir. Ek olarak, nal biçimindeki doku değişimleri, daha önce transüretral rezeksiyonların gerçekleştiği bölgeleri göstermektedir.