Beyin-omurilik sıvısı (BOS), tüm omurgalıların beynini ve omuriliğini çevreleyen berrak ve renksiz bir sıvıdır [1]. Merkezi sinir sistemi (MSS) içerisinde BOS, ventriküler sistemi ve araknoid mater ile pia mater arasındaki alan olan subaraknoid boşluğu doldurur.

BOS, MSS ile periferik sinir sistemi arasındaki iletişimi kolaylaştırır, beyin dokusunun mekanik ve immünolojik koruması olarak işlev görür ve glikoz ve immünoglobulinler gibi çeşitli maddeler için taşıyıcı ortam olarak görev yapar [1]. BOS incelemesi, şunlar gibi pek çok nörolojik hastalığın tanısına yardımcı olur: MSS enfeksiyonları (örneğin, menenjit), enflammatuar veya otoimmün bozukluklar ve MSS'ye olası infiltrasyonun bulunduğu neoplazi.

BOS hücre sayımının yüksek olduğu her vakada, değerli tanı bilgileri elde etmek ve tedaviye verilen yanıtları değerlendirmek için geniş kapsamlı bir BOS morfolojik analizi endikedir [2,3]. Temel bir kural olarak, µl başına beşten daha fazla lökosit (WBC) ve eritrosit (RBC) bulgusu, yetişkinlerde patolojik olarak değerlendirilir [3,4].

Subaraknoid hemoraji (SAH)

Subaraknoid hemoraji (SAH) çoğunlukla beynin uğradığı bir travmatik yaralanma veya spontan rüptüre anevrizmadan kaynaklanır [2]. Spontan SAH vakalarına yönelik risk faktörleri arasında hipertansiyon, sigara kullanımı ve alkolizm yer alır [5]. SAH'nin beraberinde görülen enflammatuar yanıt WBC sayımında artışa yol açar [1].

Kanamanın ilk belirtisi eritrofajların tespitidir. Üç ila dört gün sonra, bu hücreler sitoplazmalarında demir-depolama kompleks hemosiderin sergilerler ve ardından siderofajlar olarak adlandırılırlar [1]. Yaklaşık sekiz günün ardından, hemoglobin parçalanmasının bir diğer ürünü olan hematoidin gözlemlenebilir. Hematoidin kendisini hücre içinde ya da dışında bulunan sarımsı ile kahverengi arası renkte kristaller olarak gösterir. Bu nedenle, hemosiderin veya hematoidin kristalleriyle birlikte siderofajların varlığı bir SAH göstergesi olup kanamanın meydana geldiği zamanın belirlenmesine destek olabilir [1].

Örnek olgu ve sonuçların yorumlanması

Vaka ve sonuçların yorumlanması

Daha önce bir SAH operasyonu geçirmiş 70'li yaşlarındaki bir erkek hastanın BOS örneği, drenaj tüpünün çıkarılmasından bir hafta sonra araştırılmıştır. Makroskopik olarak BOS örneği uçuk turuncu renk sergilemiştir. Bu durum 'ksantokromi' olarak da bilinir ve subaraknoid boşlukta kanama sonrasında görülen hemoglobin parçalanma ürünü olan bilirubin varlığının bir göstergesidir.

May-Grünwald-Giemsa ile boyanmış sitospin preparatında (Şekil 1), bazofilik hemosiderin granülleri ve kahverengimsi hematoidin kristalleri içeren çok sayıda siderofaj ve RBC gözlemlenmiştir.

Şekil 1 Sitospinin May-Grünwald-Giemsa boyaması sonucunda, makrofajların içerisinde çok sayıda RBC ve kahverengi hematoidin kristali ortaya çıkmıştır.

Dağılım programının yorumlanması

XR analizörünün Vücut Sıvısı (BF) modunda, yüksek sayıda RBC ile birlikte tek çekirdekli hücrelerin (MN) baskın olduğu yüksek sayıda WBC tespit edilmiştir (Tablo 1).

Şekil 2 XR grafik ekranında görüntülenen hematoloji laboratuvar sonuçları.

Tablo 1 XR BF örnek analizinin sayısal sonuçları

WBC-BF	0,027 × 10⁹/l
RBC-BF	0,004 × 10¹²/l
MN	0,023 × 10⁹/l	%85,2
PMN	0,004 × 10⁹/l	%14,8
TC-BF#	0,027 × 10⁹/l

Araştırma parametreleri
HF-BF	0,000 × 10⁹/l	0,0/100 WBC
NE-BF	0,004 × 10⁹/l	%14,8
LY-BF	0,017 × 10⁹/l	%63,0
MO-BF	0,006 × 10⁹/l	%22,2
EO-BF	0,000 × 10⁹/l	%0,0

MN baskınlığı, BF WDF saçılım grafiğinde yeşil noktalar halinde görüntülenmektedir (Şekil 3). MN kümesinin sağa, yüksek SSC alanına doğru genişlemesi, sitospinde de gözlemlenmiş olan içe çekilmiş hematoidin kristalleri ve hemosiderin granülleri ile birlikte makrofaj varlığını göstermektedir.

Hastanın drenaj tüpü ölçümden bir hafta önce çıkarıldığından, hematoidin kristallerinin varlığı hastanın tıbbi öyküsü ile uyumluydu.

Şekil 3 WDF kanalının BF saçılım grafiği, yüksek SSC ve SFL alanında tek çekirdekli hücreleri (MN) ortaya koymaktadır.

Loading 3D-Element

Referanslar

[1] Torzewski M et al. (2016): Cerebrospinal fluid cytology: a highly diagnostic method for the detection of diseases of the central nervous system. LaboratoriumsMedizin; 40(s1).

[2] Hrishi A et al. (2019): Cerebrospinal Fluid (CSF) Analysis and Interpretation in Neurocritical Care for Acute Neurological Conditions. Indian J Crit Care Med; 23(2): S115-S119.

[3] Fleming C et al. (2015): Clinical relevance and contemporary methods for counting blood cells in body fluids suspected of inflammatory disease. Clin Chem Lab Med; 53(11):1689.

[4] Jurado R et al. (1990): Cerebrospinal fluid. Clinical methods: the history, physical, and laboratory examinations; 3rd ed. Boston: Butterworths.

[5] Feigin VL et al. (2005): Risk factors for subarachnoid hemorrhage: an updated systematic review of epidemiological studies. Stroke; 36(12): 2773-2780.

Bilinmesi gerekenler

Sysmex'in laboratuvar hematolojisi için yeni öncü ürün serisi.

XR Serisini keşfedebilirsiniz

Bilimsel Takvim 2024

Aylık vakalarımızı